UN PEQUENO FAVOR / DESPARPAJO

O 20 de novembro de 2010, o grupo teatral de Tres Cantos (Madrid) DESPARPAJO puxo en escena a obra UN PEQUENO FAVOR dentro do seu espectáculo INQUILINOS, que contaba, amais, con textos de Norman Daniels e Robert Sheckley.

Antonio E. Martínez, director da montaxe, fixo a tradución de UN PEQUENO FAVOR, que interpretaron os actores Javier Díaz e Javier García (na foto) xunto con Laura Dopico.

-

O OLLO PECHO

(Publicado en A NOSA TERRA)

Autor: Armando Requeixo

LIBROS DE FONDO
O ollo pecho e outras
historias desagradables

Hai libros que chaman por un dende o desconcerto. Son obras que te intrigan dende o primeiro momento, textos aos que rodea un enigmático veo que fascina.
Tal acontece, coido eu, con O ollo pecho e outras historias desagradables, volume narrativo que editaba en 1989 unha Sotelo Blanco Edicións daquela aínda radicada en Barcelona e que reunía historias rematadas de escribir tres anos antes
(...)
que se contan, a meu ver, entre o máis innovador da escrita do seu tempo.
O ollo pecho é unha ácida noveleta negra, protagonizada por un mozo que se ve atrapado na súa propia circunstancia e inicia unha fuxida cara adiante que o leva ata un final de violencia témera e abouxadora. Un relato que consegue crear un moi logrado clima de tensión crecente, de abafo irracional e asemade explicable polos acontecementos, cunha linguaxe áxil coma un estilete a rachar a pel das palabras pero que, ao tempo, deixa nas filigranas que debuxa na derme da verba requintadas pingas de estilística e un dominio do fraseo e a semántica do slang hampón moi acabado.
Todo o rupturismo antiheroico, todo o retrato contrasocial, toda iconoclastia ante o establecido, todo reflexo dunha estética do desencanto, toda descrición de posfracaso, en fin, toda escrita subversiva e orixinal que queira hoxe apórselle a iso que algúns deron en denominar Xeración dos Peixes xa estaba en O ollo pecho e, dito sexa de paso, cunha altura narrativa que os autores desa suposta xeración (que seica non se ocupan da lectura da nosa tradición literaria) farían ben en considerar, mais que nada para saber que é o que teñen que igualar e, se poden, superar.
Quen revisite estas páxinas sen dúbida apreciará o neorromanticismo surreal e tráxico de «Flamingo», o enlevo onírico e decadentista de «A señorita R» e aínda o bíblico-oracular e simbólico de «Historia breve dun home sen sorte», mais quero eu agora chamar a atención sobre «Saída ao espacio exterior», un relato de ciencia ficción ao que talvez non se deu a importancia debida, pois coido que a vivencia agónica que describe a través dunha viaxe espacial solitaria dun único individuo que sulca o Espazo durante anos para acharse cunha inesperada sociedade de autorreduplicación trouxo ás nosas letras o mellor do Clarke do eterno circular e o Heinlen do paradoxo espazo-temporal.
O ollo pecho e outras historias desagradables regalounos unha escrita baudelairiana, dospassiana, ecléctica por definición e avanzada ao seu tempo que convén recuperar.
Ler as súas historias é regresar ao mellor dunha década que cimentou o edificio literario que no presente teimamos en erguer.
-

PUBLICAR EN GALEGO

Andaba eu o outro día cun amigo cando se nos abeirou un rapaz que sentía o devezo de ser escritor e quería que o aconsellasen (hai xente que non sabe equivocarse soa e precisa axuda).

—Queres escribir ou publicar?

A pregunta esmilagrouno.

—É o mesmo, non é?

—Ah, non!... Se queres escribir pódelo facer do xeito que queiras e sobre aquilo que te divirta porque escribes para ti. Publicar é distinto, pois, ademais de para ti, deberás escribir para outros que atoparás no camiño.

Como todo escritor novo, o que el arelaba era publicar e canto antes, así que se interesou polos argumentos mais atractivos para as editoriais.

Conteille que a min, hai anos, a responsábel de literatura infantil e xuvenil dunha editorial propúxome:

—Ti que traballas ben o humor, por que non creas un Manolito Gafotas galego e nós publicámolo.

A idea pareceume caralluda e, despois de me preocupar vivamente por se a embolia cerebral a deixaba levar unha vida normal ou lle daban aqueles ataques a miúdo, respondinlle:

—De acordo. Que che parece se facemos un personaxe transgresor e lle chamamos Xurxiño o reventa virgos? Os nenos gustan destas indirectas subtís.

O futuro escritor interrompeu. El quería triunfar na literatura para adultos.

O meu amigo, célebre crápula, compendiou:

—Non te compliques a vida. Se o que queres é publicar, escribe unha noveliña sentimentaloide sobre a guerra civil cun toque nacionalista e vinte quilos de tópicos simplistas de bos e maos, que iso calquera editorial cho colle... Ah! E preséntaa a algún concurso, que seguro que che dan o premio pola túa orixinalidade.

GLENNZ JONES

AÍ VÉN O MAIO

Barcelona. Maio. Programa das Letras galegas.
Unha asociación anuncia que virá un escritor dar unha conferencia.
É o mesmo escritor de todos os anos.
O eterno retorno.
A eterna repetición.
O eterno bocexo.

CURTINHAS

precisamos
aprender a não sobreviver

...

quando eu sou mais livre? pergunto
– se é que isso se pode medir –
quando eu não dependo de ninguém ou
quando ninguém depende de mim?

....

nem toda transa é transe
nem toda trama é drama
nem todo beijo é relance
nem todo corpo é cama

...

o universo gargalha escancarado, mas a gramática é tímida

Pedro Chiappini

DIA INTERNACIONAL DA MULHER

Penso nas suecas e suas tetas,
Penso em Silvia Saint e sua buceta incrivelmente bem desenhada – mesmo com
tantos e tão grandes caralhos que a freqüentam.
Penso que há bucetas esculpidas por mãos de anjos.
Penso se a mulher merece um dia,
ou melhor, se toda mulher do mundo merece um dia.
Tanta mulher ruim, tanta mulher nojenta, tanta mulher vampira querendo seu sangue pra troféu.
No restaurante onde almoço eles dão flores para cada fêmea da espécie,
Na televisão, grandes empresas internacionais mostram comercias de exaltação à mulher,
Na agência de telemarketing, cada uma ganhou um cartão e uma pequena barra de chocolate.
Todos os cartões diziam: VOCÊ É ÚNICA.
Penso nas mulheres que tive e nas que quis ter.
Uma ou duas que sobrevivem. Três se eu for generoso com os meus critérios.
Mas eu não sou generoso.
Eu sou chato, eu sou exigente e mesquinho. Não sou, definitivamente, o cara divertido que elas gostam.
Nem bonito eu sou. Sou gordo, sou suarento, sou possessivo e dado à ataques de loucura.
Bebo demais, fumo demais e desejo demais as coisas impossíveis.
Lembro que esse dia existe porque mulheres foram torradas dentro de uma fábrica
–queriam seus direitos, reclamavam por justiça e foram incendiadas por um patrão que deveria ser gordo e suarento como eu sou.
Mas eu jamais poria fogo em mulheres
e também jamais criaria uma data pra todas elas.
Todas elas não me interessam e nunca me interessaram.
Talvez um dia eu compre uma rosa, um chocolate e um cartão.
Talvez eu escreva VOCÊ É ÚNICA com meu próprio punho.
Talvez isso até ocorra num dia 8 de Março. Talvez não.
Talvez, nesse dia, eu tenha descoberto a minha melhor companhia
ou talvez, quem sabe, eu tenha virado um empresário
e aberto uma fábrica de tecidos
em alguma cidade pobre da América do Sul.

FMAATZ

-

(Mais textos do autor em: http://www.meudoceumbigosujo.blogspot.com/)

POR TI

Por ti
que te queimas
na soedade
digo todo o que calo.
Por ti
que baixas cando terías
que subir
río todo o que choro.
Por ti
que te encerras
no teu cárcere
de frialdade
soño todo o que ignoro.
Por ti
que vives a tua morte
con indiferencia
escribo todo o que borro.

María Xosé Viña Queixo

MARTÍN COUTINHO E A RELATIVIDADE DO TEMPO

Nun traballo sobre literatura galega infantil e xuvenil, a autora, Montse Pena Presas, ao datar o comezo da produción de literatura xuvenil en Galicia, escribe este paradoxal comentario:

Un ano antes, tal e como indicamos no epígrafe anterior, vería a luz Martín Coutinho en busca do sol, «sen dúbida a primeira novela de aventuras para un público xuvenil que se escribe en galego», como nos di a súa contracapa. Porén, o feito de que fose editada en Barcelona propiciou un grande descoñecemento dunha novela que, de ser tirada do prelo no país, non tería pasado tan desapercibida. Por este motivo, e a pesar de recoñecérmoslle o seu carácter inaugural, propoñemos 1985 como data da novela para a mocidade en Galicia.

Por que, se algo comezou en 1984, tal como indicamos no epígrafe anterior, a señora Pena propón como data de inicio 1985?... Porque o tempo é relativo?... Porque as novelas galegas editadas fóra de Galicia pertencen a unha dimensión cósmico-temporal non equiparábel?... Ou, simplemente, porque llo pide o corpo, e o corpo –particularmente o feminino– ten os seus propios períodos?

O INFORME DO EMPREGADO MENDES

«Colección de relatos escritos nun moi elaborado e rico galego (no que non faltan licencias seguramente discutibles). Son, logo, todos eles contos de gran alento literario».

«As dúas historias de Bana Nnagú, inclúen un personaxe realmente orixinal e un uso do fantástico ao servizo dun humor, baseado no absurdo ou no inagardado, que me lembra algúns contos Zen (una tradición esta á que si resulta novidoso recorrer no noso contexto literario)».

I.E.X
_____

«Este Informe do empregado Mendes posúe unha lectura adulta tan fascinante como a dun cativo. Cun engadido, lonxe de referirnos á posibilidade de proxectar unha lectura adulta de contos para nenos, aquí a lectura adulta está tan presente como a infantil. Poucos, moi poucos e escollidos títulos deste xénero, fan gala dunha maxia tal».

X.M. Eyré - A NOSA TERRA

_____

Un dos deseños de Fernando Llorente que ilustran o libro.

UN PEQUENO FAVOR / FURAFOLLAS

Aos vinte e cinco anos da estrea de Un pequeno favor, feita en Barcelona polo grupo Terceiro Andar –coas interpretacións de Anxo Baranga, Mercedes García e Manolo García, quen morrería meses máis tarde con apenas vinte anos–, e despois dalgunha que outra posta en escena por rapaces de institutos galegos, o grupo Furafollas representou novamente esta peza de humor negro que no programa de man anunciaban como:

Unha historia de humor perverso, surrealista, absurda que bebe do teatro de Ionesco. Unha comedia delirante, esperpéntica, crítica e rupturista, non apta para nenos pequenos nin para cristiáns practicantes. 

Unha peza aceda, con chiscadelas ao cine negro, á mediática figura do psycho killer, aos clásicos do suspense e mesmo aos asasinatos entre veciños. Unha perfecta pescuda do crime imperfecto na que nada escapa da sátira demoledora que nos propón o seu autor.

Respecto do texto orixinal, a montaxe de Furafollas mantén as escenas das dúas personaxes masculinas, anteponlles un prólogo multimedia e suprime as da personaxe feminina (e con ela o desenlace da obra textual), producindo o que unha repórter definiu como «final forzado».

(Foto: Manolo García na versión de 1983)

COMEDIA / SÁLVAME!

A miña peza teatral Comedia foi adaptada, en formato de curtametraxe, no ano 2006 co título de Sálvame! Unha curtametraxe «de diálogos trepidantes» e «solidez narrativa e acerto formal», segundo algúns dos xurados que a premiaron en festivais.

A adaptación mantense fiel á obra orixinal. A maioría dos diálogos son os de Comedia, fóra das chamadas “palabras malsoantes”, engadidas polo adaptador baixo a discutíbel escusa de que dan naturalidade.

Proxectada en diversos festivais, atinxiu case cincuenta premios en todas as categorías (mellor curtametraxe por votación do xurado e do público, mellor interpretación masculina e feminina, mellor realización e mellor guión) e foi elixida (segundo información da páxina www.culturagalega.org) unha das cinco mellores curtametraxes do ano 2007 polo programa de Radio Nacional de España El séptimo vicio.

[Sálvame! está dispoñíbel en Vimeo e en Youtube]

 

HAY QUE MATAR A LOS PADRES

 

 

 

«Un libro de humor que te fai chorar coa risa (comprobado empiricamente)».
 

Rubén Valverde - A NOSA TERRA

 

 

COMEDIA

«Diálogos vivos, constantes, eficaces en boca da parella protagonista.

Na segunda parte, José Mondelo introduz o absurdo cun brillante humor grouchiano».

Carlos Fernández - TEATRO EN RED

-

O OLLO PECHO

«Unha historia desacougante, abafante, terrible... A antítese entre o senso ácrata
do mundo de Rauleme e a propia realidade obxectiva, é dicir, do xeito de entende-la realidade dos personaxes e dos lectores, resulta dunha eficacia sorprendente, inesperada».

Xavier Castro Rodríguez (?) – EL CORREO GALLEGO

___________


«A novela breve O ollo pecho é un dos mellores exemplos que se poden atopar de novela negra, (iconoclasta de escrita aceda e moi persoal, constrúe un discurso de estrutura case impecábel cun enxeñoso e acertado dominio da lingua, tanto de rexistros cultos como da xiria dos delincuentes urbanos)».

Historia da literatura - Ed. A Nosa Terra

___________


«O ollo pecho é desde todos os pontos de vista unha novela das máis orixinais que se teñen escrito nas últimas décadas».

Xosé Manuel Eyré – A NOSA TERRA

MARTÍN COUTINHO EN BUSCA DO SOL

«Martín Coutinho… é a primeira novela de aventuras escrita en galego. O estilo é directo, áxil, souril, o mesmo acontece cos diálogos e un humor lene percorre moitas das mellores páxinas».

Xesús González Gómez – A NOSA TERRA
______

 

(Anxo L. Baranga ilustrou este libro)